វេជ្ជបណ្ឌិត ពុង ឈី​វ​កេក និង​គ្រួសារ​គឺជា​អ្នក​ផ្តើម​ឲ្យ​លោក ហ៊ុន សែន និង​សម្តេចឪ​ជួបគ្នា​រក​សន្តិភាព​ក្នុង​លក្ខណ​:​ផ្ទាល់ខ្លួន​តាំងពី​ឆ្នាំ​១៩៨២ - Kamsan Khmer​ 2017

Kamsan Khmer​ 2017

ចែករំលែកព័ត៌មាន​ ចំណេះដឹង កម្សាន្ត Share News, Knowledge, ​​Entertainments.

🙏🌎🌍🌏សួស្ដី ! នេះជាវេបសាយ ​កម្សាន្តខ្មែរ ២០១៧ ចែករំលែកព័ត៌មាន សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ សង្គម សាសនា ជាតិ អន្តរជាតិ​ ចំណេះដឹង និង កម្សាន្តរីករាយ   Share News, Knowledge, ​​Entertainments. 🌎🌍🌏🙏
វេជ្ជបណ្ឌិត ពុង ឈី​វ​កេក និង​គ្រួសារ​គឺជា​អ្នក​ផ្តើម​ឲ្យ​លោក ហ៊ុន សែន និង​សម្តេចឪ​ជួបគ្នា​រក​សន្តិភាព​ក្នុង​លក្ខណ​:​ផ្ទាល់ខ្លួន​តាំងពី​ឆ្នាំ​១៩៨២

វេជ្ជបណ្ឌិត ពុង ឈី​វ​កេក និង​គ្រួសារ​គឺជា​អ្នក​ផ្តើម​ឲ្យ​លោក ហ៊ុន សែន និង​សម្តេចឪ​ជួបគ្នា​រក​សន្តិភាព​ក្នុង​លក្ខណ​:​ផ្ទាល់ខ្លួន​តាំងពី​ឆ្នាំ​១៩៨២

Share This
​ការសន្ទនា​នយោបាយ​ជា​ប្រវត្តិសាស្ដ្រ​មួយ​បាន​ចាប់ពី​ឆ្នាំ​ថ្ងៃទី ២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៨៧ រវាង​អ្នកនយោបាយ​កំពូល ២ រូប​គឺ​សម្ដេចឪ ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ និង​លោក ហ៊ុន សែន អតីត​ប្រមុខ​ការទូត​កម្ពុជា​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ទី ៨០​។

ជា​បន្ដបន្ទាប់​ការសន្ទនា​នោះបាន​ឈាន​មកដល់​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​រវាង​ភាគី​ជម្លោះ​ទាំងអស់​នៅ​កម្ពុ​ជានា​ថ្ងៃទី ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៩១ ។

​ទីបំផុត​ការបោះឆ្នោត​ដោយ​សេរី និង​យុត្តិធម៌​មួយ​ត្រូវបាន​ប្រព្រឹត្តឡើង​នៅ​ទឹកដី​កម្ពុជា​ក្រោម​ការឧបត្ថម្ភ​ពី​អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNTAC) នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩៣​។

​ផ្លែផ្កា​សន្ដិភាព​នេះ​មានការ​ចូលរួម​មួយចំណែក​ធំ​ពី​លោកស្រី​វេជ្ជបណ្ឌិត ពុង ឈី​វ​កេក ប្រធាន​អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស​លីកាដូ​។ តើ​លោកស្រី​ជា​នរណា​?

​ដោយ​ចំណាយពេល​ជាង ១ ម៉ោង​ផ្ដល់​កិច្ចសម្ភាសន៍​ពិសេស​ជាមួយ​បរទេសមួយ​ថ្លែង​ពី​ប្រវត្តិ​ខ្លះៗ​របស់​គ្រួសារ​លោកស្រី និង​ចំណុច​ចាប់ផ្ដើម​នៃ​កិច្ចសន្ទនា​នយោបាយ «​សីហនុ​-​ហ៊ុន សែន​»​។ លោកស្រី វេជ្ជបណ្ឌិត ពុង ឈី​វ​កេក វ័យ ៧៥ ឆ្នាំ​។ លោកស្រី​កើត​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។ អ្នក​ម្ដាយ​របស់​លោកស្រី​ជា​អ្នកស្រុក​កោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម និង​ឪពុក​ជា​អ្នក​ភ្នំពេញ​។ កាលពី​លោកស្រី មាន​វ័យ ៦-៧ ឆ្នាំ​ឪពុកម្ដាយ​បាន​ផ្លាស់​ទៅ​រស់នៅ​ខេត្តព្រៃវែង​ក៏បាន​ចូលរៀន​បឋមសិក្សា​នៅ​ទីនោះ​។​

ប្អូនស្រី​របស់លោក​ស្រី​កើត​នៅ​ព្រៃវែង​។ ឥឡូវ​ប្អូនស្រី​រស់នៅ​ស្រុក​បារាំង​មានកូន ៤ នាក់​ចៅ​ជាង ១០ នាក់​ហើយ​។ លោកស្រី​មាន​ស្វាមី​ជា​ជនជាតិ​បារាំង​ហើយ​មានកូន​ចំនួន ៣ នាក់​សុទ្ធតែ​ស្រី​ទៀត​តែ​បាន​ចៅ ៦ នាក់​ប្រុស ៣ នាក់ ស្រី ៣ នាក់​។​

​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៥៨ សម្តេចឪ ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ ទ្រង់​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ស្ត្រី​ចុះឈ្មោះ​ឲ្យ​គេ​បោះឆ្នោត​ជូន​ដើម្បី​ធ្វើជា​សមាជិក​រដ្ឋសភា​។ ម្ដាយ​របស់លោក​ស្រី​ជា​តំណាងរាស្ដ្រ មណ្ឌលកណ្ដាល​នៅ​ក្នុងសម័យ​សង្គមរាស្ដ្រនិយម​របស់​ព្រះករុណា​សម្ដេចព្រះ​នរោត្តម សីហនុ ក្នុង​ចុង​ទសវត្សរ៍​ទី ៦០​។ រីឯ​លោក​ព្រឹទ្ធាចារ្យ ពុង ប៉េង​ចេង ជា​ឪពុក​របស់​លោកស្រី​បាន​គាំទ្រ​សកម្មភាព​នយោបាយ​រប​ស់​ម្ដាយ​លោកស្រី​យ៉ាង​ពេញលេញ និង​ជំរុញ​ឲ្យ​ស្ត្រី​ចូលប្រឡូក​ក្នុង​ឆាកនយោបាយ​។

​លោកស្រី​បាន​ដើរ​តាម​ម្ដាយ​ធ្វើការ​ឃោសនា​រក​សំឡេងឆ្នោត​តាំងពី​អាយុ ១៦ ឆ្នាំ​ដើម្បី​មើល​របៀប​ឃោសនា​នយោបាយ​របស់​ម្ដាយ​។​

​កាលនោះ ៥៣ ភាគរយ​នៃ​អ្នក​ដែល​បាន​បោះឆ្នោត​ជូន​ជំទាវ​តំណាងរាស្ដ្រ​ជា​ស្ដ្រី​។ «​ម្តាយ​ខ្ញុំ​គាត់​ថា គាត់​សន្យា​តែ​ពីរ​ទេ​គឺ «​ប្រសិនជា​ខ្ញុំ​ជាប់ឆ្នោត​ខ្ញុំ​នឹង​តស៊ូ​មតិ​ឲ្យ​ស្ត្រី​ធ្វើការ​បាន​ប្រាក់​ឈ្នួល​ស្មើនឹង​បុរស​ដែរ​។ ទី​ពីរ​ពេល​ឈប់សម្រាក​សម្រាលកូន​ពីរ​ខែ​អត់​ឲ្យ​កាត់​ប្រាក់ខែ​ទេ​គឺ​ប្រាក់ខែ​នៅ​ពេញ ១០០ ភាគរយ​»​។ តាម​ការសន្យា​នោះ​ក្រុម​ស្ត្រី​បោះឆ្នោត​ឲ្យ​ម្តាយ​របស់​លោកស្រី​ជាប់ឆ្នោត​។ សម្តេចឪ​បាន​ចាត់តាំង​លោកជំទាវ​តំណាងរាស្ដ្រ​ជា​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​សង្គមកិច្ច​ដោយបាន​អនុវត្ត​ការសន្យា​ទាំងពីរ​ចំណុច​នោះ​។​

​ចំណែកឯ​ឪពុក​របស់​លោកស្រី​គឺជា​គ្រូបង្រៀន​តែ​ក្រោយមក​បាន​ប្រឡង​ជាប់​ក្លាយជា​អ្នកត្រួតពិនិត្យ (Inspector) គុណភាព​អប់រំ​ជាតិ​នៅ​ទូទាំងប្រទេស​។ ឪពុក​លោកស្រី​ជា​បន្ដបន្ទាប់​បាន​ក្លាយជា​រដ្ឋលេខាធិកា​រ​ក្រសួង​អប់រំ និង​ធ្វើជា​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ព័ត៌មាន ខណៈ​ម្ដាយ​លោកស្រី​ប្តូរ​មកជា​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​សុខាភិបាល​។

​ជា​កូនស្រី​ក្នុង​គ្រួសារ​អភិជន​លោកស្រី​ហាក់​ជាប់​និស្ស័យ​ខាង​ជួយសង្គ្រោះ​ជីវិត​មនុស្ស និង​មាន​ចំណាប់អារម្មណ៍​ចំពោះ​សិទ្ធិមនុស្ស និង​សុខុមាលភាព​របស់​មនុស្ស​។ ដូច្នេះហើយ​បានជា​លោកស្រី​ចូល​សិក្សា​វិជ្ជាពេទ្យ​នៅក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បាន ៤ ឆ្នាំ និង​បន្ដ ៤ ឆ្នាំ​ទៀត​នៅ​ប្រទេស​បារាំង​។​

​លោកស្រី​បាន​ថ្លែងប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្ដិ៍​ថា​លោកស្រី​រៀន​ចប់​ហើយក៏​វិល​មក​កម្ពុជា​វិញ​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៦៨ ដោយបាន​ចូលធ្វើការ​នៅ​មន្ទីរ​ពេទ្យរុស្ស៊ី​ហើយ​បាន​បង្រៀន​នៅ​សាលា​ពេទ្យ​បាន ៣ ឆ្នាំ​។ ដល់​ឆ្នាំ ១៩៧១ នៅពេល​ប្រទេស​ចាប់ផ្តើម​មាន​សង្គ្រាមលោក​ស្រី​ត្រូវមាន​ភារកិច្ច​ជូន​ឪពុកម្តាយ​មក​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ព្រោះ​ឪពុក​មាន​ជំងឺ​ឈឺក្រពះ​ធ្លាក់ឈាម​ដែល​បណ្ដាល​ពី​ការ​ស្រេ្ដ​ស​ដោយសារ​ស្ថានភាព​នយោបាយ​ក្នុងប្រទេស​កាន់តែ​ធ្ងន់​ទៅៗ​។

​លោកស្រី​វេជ្ជបណ្ឌិត​មានប្រសាសន៍ថា «​នៅក្បែរ​ផ្ទះ​មាន​បាញ់​គ្នា​។ នៅ​ជិត​ផ្ទះ​ខ្ញុំ​មាន​សាលា​មួយ​គេ​យក​ធ្វើជា​បន្ទាយ​ទាហាន​ពេលព្រឹក​ឡើង​ខ្ញុំ​ជិះឡាន​ទៅធ្វើ​ការ ឃើញ​មាន​បងប្អូន​មក​យំ​ស្រែក​ព្រោះ​មាន​ស្លាប់​មានអី​ច្រើន ខ្ញុំ​ពិបាកចិត្ត​មែនទែន​។ កាលនោះ​មាន​ឆាកប្រយុទ្ធ​គ្នា​រវាង​ទាហាន លន់ នល់ និង​អ្នកគាំទ្រ​សម្តេចឪ​។ សម្តេចឪ​យាង​ទៅ​ប៉េកាំង​លោក​នៅ​តស៊ូ​ដោយ​បង្កើត​រណ​សិ​រ្យ​ពី​ក្រៅប្រទេស​ហើយ​ខ្មែរក្រហម​ក៏​នៅក្នុង​នោះដែរ​ជួយ​ប្រយុទ្ធ​ដើម្បី​សម្ដេចឪ​»​។​

​សូមបញ្ជាក់ថា​ក្រុម​ចលនា​តស៊ូ​ប្រយុទ្ធ​ដើម្បី​សម្ដេចឪ​បានចាប់កំណើត​ក្រោយពី​សេនាប្រមុខ លន់ នល់ ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់​ស​ម្ដេច​ឪ​នៅ​ថ្ងៃទី​១៨ មីនា ឆ្នាំ ១៩៧០​។ លោកស្រី​ថ្លែងថា «​យើង​មិនដឹងថា​ខ្មែរក្រហម​ជាម​នុស្ស​យ៉ាងម៉េច​ទេ​គេ​ថា​គេ​ចូល​ជាមួយ​ចលនា​តស៊ូ​វ៉ៃ​ជាមួយ​កម្លាំង លន់ នល់ រំដោះប្រទេស​ជូន​សម្តេចឪ​។ ពួក​ខ្ញុំ​ទៅ​ស្រុក​បារាំង​មកវិញ​អត់​បានទេ​ព្រោះ​កាលនោះ​របប​សាធារណរដ្ឋ​ខ្មែរ​បាន​ចោទ​ឪពុក និង​ក្រុមគ្រួសារ​ខ្ញុំ​ថា «​ក្បត់ជាតិ​»​។

លោកស្រី​ថ្លែងថា​៖ «​ឪពុក​ខ្ញុំ​ក៏បាន​ផ្ញើលិខិត​ពេទ្យ​បញ្ជាក់​ពី​គ្រូពេទ្យ​នៅ​ប្រទេស​បារាំង តែ​ប្អូនប្រុស​របស់លោក លន់ នល់ គឺ លន់ ណុន មិន​ព្រម​ទទួល ហើយក៏​កាត់ទោស​ឪពុក​ខ្ញុំ​ក្បត់ជាតិ​។ ខ្ញុំ ប្អូន​ខ្ញុំ​ដែល​មិន​ដឹងអី​ក៏​មានទោស​ក្បត់ជាតិ​ដែរ​។ ដូច្នេះ​ចូល​វិញ​អត់​បានទេ​»​។​

​មួយឆ្នាំ​ក្រោយមក​ឪពុក​របស់​លោកស្រី​បានជា​សះស្បើយ​ពី​ជំងឺ​តែ​របប លន់ នល់ នៅតែ​មិន​ឲ្យ​ចូល​ស្រុក​។ ដូច្នេះ​ឪពុក​លោកស្រី​បានសម្រេច​ចិត្ត​ទៅ​គាល់​ព្រះករុណា​សម្ដេចឪ​ដែល​គង់នៅ​ក្រុង​ប៉េកាំង​ប្រទេស​ចិន​។ កាលនោះ​លោកស្រី​មិនបាន​ទៅ​ចិន​ជាមួយ​ឪពុក​ទេ​ព្រោះ​ត្រូវ​រៀន​បន្ថែមទៀត​នៅ​បារាំង រហូតដល់​ឆ្នាំ ១៩៧៣-១៩៧៤ ទើប​លោកស្រី​ទៅតាម​ស្វាមី​រស់នៅ​ប្រទេស​កាណាដា​។​

​នៅ​ថ្ងៃទី ១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ លោកស្រី​បាន​ហោះ​ពី​ប្រទេស​បារាំង​ទៅសួរសុខទុក្ខ​ឪពុក​នៅ​ទីក្រុង​ប៉េកាំង​ហើយ​បានឮ​ដំណឹង​ថា​ជា​ថ្ងៃ​ដែល​ខ្មែរក្រហម​ទទួលបាន​ជ័យជម្នះ​លើ​របប លន់ នល់​។ កន្លះ​ខែ​ដំបូង​ក្រោយពី​ខ្មែរក្រហម​ចូល​ក្រុងភ្នំពេញ​ព្រះករុណា​សម្ដេចឪ​ដែល​គង់នៅ​ទីក្រុង​ប៉េកាំង​មិន​ទទួលបាន​ដំណឹង​អ្វី​ទាំង​អស់ពី​មេដឹកនាំ​ខ្មែរក្រហម​។ «​ខ្ញុំ​ចាប់​ភ័យ​ក្នុង​ចិត្ត​ថា​ឪពុក​ខ្ញុំ​គាត់​ចង់​ត្រឡប់​ទៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​វិញ​ហើយ​ខ្ញុំ​ចង់​ទៅលេង​ស្រុក​ខ្មែរ​មួយខែ​។ ប៉ុន្ដែ​ជាង​មួយខែ​ទៅហើយ​ខ្មែរក្រហម​មិនបាន​ថ្វាយ​ដំណឹង​អី​ទាំងអស់​មក​សម្តេចឪ យើង​ចាប់សង្ស័យ​»​។​

​រយៈពេល ៣ ខែ​ដំបូង​សម្ដេចឪ និង​ក្រុមគ្រួសារ​រាជវង្ស​ទទួលបាន​ដំណឹង​តែម្ដង​គត់​គឺ​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​បារាំង​ប្រចាំ​នៅ​ក្រុង​ប៉េកាំង​បានមក​គាល់​សម្តេច​ដើម្បី​ឲ្យ​ព្រះអង្គ​វាយ​ត្រា​លើ​តេ​ឡេ​ក្រាម​ស្នើសុំ​អាហារ និង​ទឹក​ចូលមក​ស្ថានទូត​បារាំង​នៅ​កម្ពុជា​។ ពេលនោះ​មាន​មនុស្ស​ជាង ២ ពាន់​នាក់​រត់​ចូលក្នុង​ស្ថានទូត​បារាំង​នៅ​ភ្នំពេញ​គ្មាន​ទឹក​គ្មាន​អាហារ​ហូប​ទេ​ហើយ​មាន​ស្លាប់ ២ នាក់​គឺ​ម្នាក់​មាន​ជំងឺ​បេះដូង និង​ម្នាក់ទៀត​គឺ​កូនង៉ា​តូច​។ ក្នុង​គ្រានោះ​ឪពុក​របស់​លោកស្រី លោកតា ពុង ប៉េង​ចេង បាន​ព្រាង​លិខិត ហើយ​សម្តេចឪ​ក៏​ស៊ី​ញ៉េ​លើ​តេ​ឡេ​ក្រាម​នោះ​ផ្ញើ​ទៅ ខៀវ សំផន តែ​មិនមាន​ការឆ្លើយតប​ពី ខៀវ សំផន ឡើយ​។​

​ទាល់តែ​សរសេរ​ទៅ​ទី​ពីរបាន​គេ​យក​ទឹក​ឲ្យ​ខ្លះ​ហើយ និង​ជ្រូក​រស់ ៣-៤ ក្បាល​ទុក​ឲ្យ​ពួកគេ​ធ្វើ​ម្ហូប​ដោយ​ខ្លួនឯង​។ «​អ្នកកាសែត​កាណាដា​ម្នាក់​ដែល​ខ្ញុំ​ស្រឡាញ់​រាប់អាន​ដូច​បងប្អូន​ក៏​គាត់​នៅក្នុង​ស្ថានទូត​កាណាដា​នៅ​ភ្នំពេញ​ដែរ​។ រហូតដល់​គេ​ដឹក​គាត់​ទៅតាម​ថៃ គាត់​ឈ្មោះ ហ្វ្រ​ង់​ស្វ័​រ អ៊ី​ស្ម៊ែ​រ គាត់​ប្រាប់​ខ្ញុំ​ថា​មួយរយៈ​នោះ​គាត់​ស្គម​អស់ ១៧ គីឡូ ព្រោះ​ក្នុង​ស្ថានទូត​អត់​មានអី​ទទួលទាន​។ ខ្ញុំ​បាន​ជួប​គាត់​បួន​ខែក្រោយ​គាត់​ប្រាប់​ខ្ញុំ ខ្ញុំ​ក៏បាន​ជូនដំណឹង​ទៅ​ម្តាយ​ឪពុក​ខ្ញុំ​ថា «​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ អត់​ស្រួល​ហើយ​»​។​

​រហូតដល់​ខែកញ្ញា​ឆ្នាំ ១៩៧៥ ទើបបាន​ខ្មែរក្រហម​មក​យាង​សម្ដេចឪ​មក​ស្រុក​ខ្មែរ​តែម្ដង​។ ព្រះអង្គ​មិនបាន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​កូនចៅ​ចូលទៅ​ក្រុងភ្នំពេញ​វិញ​ទេ​លោក​ចូល​ស្រុក​តែ​ជាមួយ​សម្តេចម៉ែ ម្តាយ​សម្តេចម៉ែ និង​ម្តាយមីង​មួយអង្គ និង​អ្នកបម្រើ​ប៉ុន្មាន​នាក់​ប៉ុណ្ណោះ​។

​ចំណែកឯ​ព្រះអង្គម្ចាស់ សីហមុនី និង​ព្រះអនុជ ន​រិ​ន្ទ្រ​ពង្ស ក៏​យាង​ចូលមក​តាម​ក្រោយ​តាមរយៈ តេ​ឡេ​ក្រាម ក្លែងក្លាយ​មួយ​ដែល​ធ្វើឡើង​ដោយ​ខ្មែរក្រហម​ធ្វើ​ឲ្យ​សម្ដេចឪ និង​សម្ដេចម៉ែ​ភ័យ​លស់​ព្រលឹង​។ «​សម្តេចឪ​សួរថា​ម៉េច​ក៏​ចូលមក​ព្រះអង្គម្ចាស់​ទាំងពីរ​បាន​បង្ហាញ​តេ​ឡេ​ក្រាម​ថា​សម្ដេចឪ​ផ្ញើមក​តែ​តាមពិត សម្ដេចឪ​អត់​បាន​ផ្ញើ​ទេ​។ អ៊ីចឹង​ខ្មែរក្រហម​ផ្ញើ​តេ​ឡេ​ក្រាម​ក្លែងក្លាយ​។ ដូច្នេះ​កាន់តែ​ភ័យរន្ធត់​ខ្លាំង​ឡើង​»​។​

​រីឯ​នៅ​ទីក្រុង​ប៉េកាំង​ប្រទេស​ចិន​ឯណេះ​វិញ​ក្រុមអ្នកកាសែត អ្នកការទូត​សួរ​ឪពុក​លោកស្រី​អំពី​ដំណឹង​ព្រះករុណា​ដែល​បាន​យាង​ចូល​ក្រុងភ្នំពេញ​តាម​ការយាង​របស់​ខ្មែរក្រហម​។ តែ​អត់​មាន​ដំណឹង​អី​ទាំងអស់​ព្រោះ​ឪពុក​ខ្ញុំ​ធ្វើការ​ជា​ប្រធាន​ខុទ្ទកាល័យ​របស់​សម្តេចឪ​។ សូម្បីតែ​ភាគី​ចិន​ក៏​មិនបាន​ជូនដំណឹង​អំពី​ស្ថានភាព​សម្ដេចឪ​ដែរ​។ ក្រុមគ្រួសារ​ព្រះ​ញាតិវង្ស​នៅ​ប្រទេស​ចិន​កាលនោះ​មាន​គ្នា​ប្រហែល ៤០-៥០ អង្គ​មាន​សម្តេចក្រុមព្រះ​សម្ដេចព្រះរៀម​បុប្ផា​ទេវី ជាដើម​។ ព្រះ​ញាតិវង្ស​ទាំងនោះ​បាន​យាង​ត្រឡប់​ពី​ប្រទេស​បារាំង​ក្នុង​គោលបំណង​ហែហម សម្ដេចឪ​ចូល​ស្រុក​ខ្មែរ​។ ប៉ុន្ដែ​ទ្រង់​មិន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ទៅជា​មួយ​ពីព្រោះ​ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ជ្រាបថា​សភាពការណ៍​មិន​ស្រួល​។ ឪពុក​ខ្ញុំ​សួរ​ទ្រង់​ថា «​បើ​មិន​ស្រួល​អ៊ឹ​ចឹ​ង​ម៉េច​ក៏​ព្រះអង្គ​យាង​ចូល​? ព្រះករុណា​ឆ្លើយថា «​នេះ​ជា​វាសនា​របស់ខ្ញុំ ខ្ញុំ​ត្រូវតែ​ចូល​»​។​

​ពី​ខែកញ្ញា ១៩៧៥ ដល់​ថ្ងៃទី ៥-៦ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ មិនមាន​នរណា​ដឹង​ពី​សុខទុក្ខ​របស់​ព្រះករុណា និង​សម្ដេចម៉ែ​នៅក្នុង​ព្រះបរមរាជវាំង​ទេ​។ «​កាលនោះ​ខ្ញុំ​នៅ​កាណាដា​ក្តី​នៅ​ប្រេ​ស៊ី​ល​ក្តី​ឲ្យ​តែ​បាន​ជួប​អគ្គ​កុងស៊ុល​ចិន ខ្ញុំ​តែងតែ​សួរថា​យ៉ាងម៉េច​ហើយ​សម្តេចឪ​? គេ​ចេះតែ​ប្រាប់​ខ្ញុំ​ថា «​ធម្មតា​» ហើយ​យើង​អត់​ដឹងអី​ទាំងអស់​។ ប៉ុន្ដែ​គ្រប់យ៉ាង​ត្រូវ​បានដឹង​ច្បាស់​ក្រោយពី​ខ្មែរក្រហម​ដឹក​ព្រះករុណា​មក​គង់ប្រថាប់​នៅ​ក្រុង​ប៉េកាំង និង​យាង​ព្រះអង្គ​ទៅ​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក​បង្ខំ​ឲ្យ​ព្រះករុណា​ថ្លែង​សារ​ទៅកាន់​ពិភពលោក​នៅឯ​ជំនួប​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ថា «​វៀតណាម​ចូល​ឈ្លានពាន​កម្ពុជា​»​។​

​ក្រោយមកទៀត​ព័ត៌មាន​វៀតណាម​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​អំពី​គុក​ទួលស្លែង​ទើប​គ្រប់គ្នា​ស្រឡាង​កាំ​ង​បើកភ្នែក​គ្រប់គ្នា​។ «​គួរ​ឲ្យ​ភ័យ​ណាស់​ព្រោះ​តាំងពី​ថ្ងៃ ១៧ មេសា ១៩៧៥ ខ្ញុំ​អត់​មានបាន​ដំណឹង​អី​សោះ​ពី​បងប្អូន​។​

​មុន​នោះ​យើង​សរសេរ​សំបុត្រ​ទៅវិញទៅមក​មួយអាទិត្យ​យ៉ាងយូរ​សំបុត្រ​ពី​ស្រុក​ខ្មែរ​មកដល់​បារាំង​ហើយ ហើយ​លោក អ៊ី​ស្ម៊ែ​រ ដែលជា​អ្នកកាសែត​វិញ​ក៏​វាយ​តេ​ឡេ​ក្រាម​មក​ជាប់​រហូតដល់​ថ្ងៃ ១៧ មេសា ១៩៧៥ ក៏​ដាច់​អស់រលីង​។ ១៩៧៩ អត់​បាន​ដំណឹង​អី​ទៀត​ដូច្នេះ​ខ្ញុំ​គិតថា​ប្រហែលជា​ស្លាប់​ហើយ​។ ក្នុង​ខែមករា​ឆ្នាំ ១៩៧៩ គេ​បានឮ​ដំណឹង​អំពី​ជនភៀសខ្លួន​ខ្មែរ​ទៅដល់​ស្រុក​បារាំង​។ កាលនោះ​ខ្ញុំ​នៅ​ក្រុង Vancouver ប្រទេស​កាណាដា​។​

​ស្វាមី​លោកស្រី​ជា​ជនជាតិ​បារាំង​បាន​ស្គាល់លោក មីទេរ៉ង់(François Mitterrand) អតីត​ប្រធានាធិបតី​បារាំង​។ កាលនោះ​លោក លី​តេ​រ៉ង់ នៅក្នុង​គណបក្សប្រឆាំង​នា​ឆ្នាំ ១៩៧៥ បោះឆ្នោត​ចាញ់​លោក​អញ្ជើញ​ទៅ Vancouver កាណាដា​។ «​ខ្ញុំ និង​ស្វាមី​បានទទួល​លោក​នៅផ្ទះ​ពិសា​អាហារ ហើយ​ជម្រាប​លោក​ពី​រឿង​ស្រុក​ខ្មែរ​។ លោក​បាន​សន្យា​ជាមួយ​ខ្ញុំ​មុខ​សហការី និង​ភរិយា​លោក​ថាបើ​លោក​មានសំណាង​បាន​ជាប់ឆ្នោត​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៨១ ទៅជា​ប្រធានាធិបតី​លោក​សន្យាថា​លោក​នឹង​រក​មធ្យោបាយ​គ្រប់យ៉ាង​ឲ្យ​កម្ពុ​ជាមាន​សន្តិភាព​ឡើងវិញ​»​។​

​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៨១ លោក មីទេរ៉ង់(François Mitterrand)ជាប់​មែន​លោក​ចាត់តាំង​ស្វាមី​លោកស្រី​ទៅ​ប្រទេស​អង់​ហ្គោ​ឡា​។ ឆ្នាំ ១៩៨២ លោកស្រី​បាន​ជួប​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេស​អង់​ហ្គោ​ឡា​លោកស្រី ពុង ឈី​វ​កេក បាន​ផ្ដាំ​ថា «​បើកាលណា​លោក​មាន​គណៈប្រតិភូ​ពី​ភ្នំពេញ​សូមកុំ​ភ្លេច​តេ​ឡេ​ហ្វូ​ន​ឲ្យ​ខ្ញុំ​ជួប​ផង​។ លោក​សន្យា​ជាមួយ​ខ្ញុំ​។ ទេសកាល​អី មុន​ដំណាច់ឆ្នាំ ១៩៨២ លោក​តេ​ឡេ​ហ្វូ​ន​មក​ខ្ញុំ​មែន​សួរថា​ខ្ញុំ​ចង់​ជួប​ទេ​? លោ​កថា​គាត់​ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេស​»​។​​

​ចំណុច​ចាប់ផ្ដើម​នៃ​ជំនួប​រវាង​សម្ដេច ហ៊ុន សែន និង​សម្ដេចឪ​ចាប់ផ្ដើម​នៅ​ប្រទេស​អង់​ហ្គោ​ឡា​នេះឯង​។ លោកស្រី​បាន​រំឭកថា​៖ «​ពេល​ហ្នឹង​ខ្ញុំ​ដឹងថា​នៅ​ទីនោះ​មាន​សហភាពសូវៀត​ច្រើន​ខ្ញុំ​ដឹងថា​ពិតជា​ប្រតិភូ​ពី​ភ្នំពេញ​ទៅ​ទស្សនកិច្ច​»​។

សូមបញ្ជាក់ថា ប្រទេស​អង់​ហ្គោ​ឡា​នៅពេលនោះ​ទើបតែ​បាន​ឯករាជ្យ​ឡើងវិញ​ប្រទេស​នេះ​ក៏​មិនសូវ​ស្រួល​ដែរ ។ លោកស្រី​បាន​ជួប​លោក ហ៊ុន សែន និង​គណៈប្រតិភូ​របស់​លោក នៅ​អូ​តែ​ល​មួយ​ឈ្មោះ​ត្រូ​ពិកា​ណា​។ កាលនោះ​មាន​សម្តេចនាយក​ក្នុងឋានៈ​ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេស​មាន​ឯកឧត្តម ចម ប្រសិទ្ធ ឯកឧត្តម ឡុង វិ​សា​លោ ឯកឧត្តម ជុំ ប៊ុន​រ៉ុង និង​មាន​ប៉ុន្មាន​នាក់​ទៀត​ដែល​លោកស្រី​មិន​ចាំ​ឈ្មោះ​។​

​ក្នុងជំនួប​ដំបូង​នោះ​លោកស្រី​បាន​អញ្ជើញ​គណៈប្រតិភូ​ក្រុងភ្នំពេញ​ឲ្យ​ជួប​ស្វាមី​លោកស្រី ប៉ុន្ដែ​ប្រទេស​បារាំង​ពេលនោះ​មិនទាន់​ស្គាល់​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុងភ្នំពេញ​ទេ​។ មុននឹង​លា​គណៈប្រតិភូ​លោកស្រី​ប្រថុយ​អញ្ជើញ​ប្រតិភូ​មក​ពិសា​បាយ​នៅ​គេហដ្ឋាន​អគ្គរដ្ឋទូត​បារាំង​។ ពេលនោះ​ភ័យ​ផង អរ​ផង​... ទៅដល់​ផ្ទះ​គិតក្នុងចិត្ត​ថាបើ​គ្រួសារ​លោកស្រី​ទទួល​អត់​បាន តើ​ធ្វើ​ម៉េច​?

​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៨២ ប្រទេស​អង់​ហ្គោ​ឡា គ្មាន​ភោជនីយដ្ឋាន​ទេ​។ ជា​ភ័ព្វ​សំណាងល្អ​មាន​ខ្មែរ​យើង​ម្នាក់ គាត់​ធ្វើការ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​មួយ គាត់​មានកូន​ផ្ទះ​តូច​មួយ​ហើយ​ជំនួប​ដំបូង​ជាមួយ​សម្ដេច ហ៊ុន សែន គឺ​នៅផ្ទះ​តូច​នោះ​។ ស្វាមី​លោកស្រី​បាន​ជួបពិភាក្សា​ជាមួយ​គណៈប្រតិភូ​ការបទេស​កម្ពុជា​ដឹកនាំ​ដោយ លោក ហ៊ុន សែន តាំងពី​ម៉ោង ៨ យប់​ដល់​ម៉ោង ១ ភ្លឺ​។

លោកស្រី​វេជ្ជបណ្ឌិត​ថា ពេលនោះ​បាន​សួរ​ទៅ​សម្ដេច ហ៊ុន សែន ថា​តើ​លោក​ចង់​ជួប​សម្តេចឪ​ទេ​? ដើម្បី​រក​សន្តិភាព​កុំ​ឲ្យ​មានការ​វ៉ៃ​គ្នា​ខ្មែរ និង​ខ្មែរ​ទេ​? រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​ដ៏​វៃឆ្លាត​នោះបាន​ឆ្លើយថា «​ខ្ញុំ​ក៏​ចង់បាន​សន្តិភាព​ដែរ​»​។ ចាប់ពី​ចំណុច​នោះ​ភាគី​ទាំងពីរ​ក៏បាន​ដូរ​លេខ​តេ​ឡេ​ហ្វូ​ន​គ្នា​។​

​លោកស្រី​រស់នៅ​ជាមួយ​ស្វាមី​នៅ​ប្រទេស​អង់​ហ្គោ​ឡា​ពី ១៩៨២ ដល់ ១៩៨៦ ។

​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៨៤ លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំង មីទេរ៉ង់ បាន​បញ្ជា​រដ្ឋមន្ដ្រីការបរទេស​បារាំង​ឲ្យ​អញ្ជើញ​គណៈប្រតិភូ​ស្រុក​ខ្មែរ​ឲ្យ​មកជួប​សម្តេចឪ​ដើម្បី​ឲ្យ​មាន​សន្តិភាព​។ ក្រសួងការបរទេស​បារាំង​ជា​អ្នក​ទាក់ទង​ខាង​ភាគី​កម្ពុជា រីឯ​ខាង​លោកស្រី​ជា​អ្នក​ទាក់ទង​ខាង​សម្តេចឪ ទាំងសងខាង​បាន​ព្រមព្រៀងគ្នា​មកជួប​នៅ​ប៉ារីស ប៉ុន្ដែ​ជំនួប​ត្រូវ​ខកខាន​ព្រោះ​សម្តេចឪ​បាន​អវត្តមាន​។ ចាប់ពី​ស្វាមី​របស់លោក​ស្រី​បាន​ជួប​សម្ដេច ហ៊ុន សែន មក​លោកស្រី​អន្ទះសា​ចង់​មក​ទស្សនកិច្ច​កម្ពុជា​ខ្លាំង​មែនទែន​។

​នៅ​ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៨៧ លោក​អគ្គរដ្ឋទូត​បារាំ​ង​បានមក​ស្រុក​ខ្មែរ​ជា​លក្ខណៈ​ឯកជន​ដើម្បី​សិក្សា​ពី​កម្ពុជា​ហើយ​ត្រឡប់​ទៅវិញ​ជាមួយ​ព័ត៌មាន និង​ឯកសារ​ជាច្រើន​ហើយក៏​ចង់​ជួប​សម្តេចឪ​។ សម្តេចក្រុមព្រះ​ទៅ​ទូល​សម្តេចឪ​ថា​ជួប​បានទេ​? លោក​ថា អត់​បានទេ​។ ខ្ញុំ​ចង់​អស់សង្ឃឹម​តែ​ឪពុក​ខ្ញុំ​ថា​កុំ​ទាន់​អស់សង្ឃឹម​។​

​នៅ​ថ្ងៃទី ២២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៨៧ សម្តេចឪ លោក​យាង​ពី​ប៉េកាំង​ទៅ​ប្រទេស​បារាំង​។ ឪពុក​លោកស្រី បាន​ឲ្យ​លោកស្រី​ទៅ​ស្កាត់​ជួប​សម្ដេចឪ​នៅ​ព្រលានយន្តហោះ ក្រុងប៉ារីស​ហើយ​ទូល​ទ្រង់​ពី​បំណង ចរចា​រក​សន្ដិ​ភាពជា​មួយ​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុងភ្នំពេញ​។ ព្រះករុណា​ទ្រង់​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​លោកស្រី និង​ស្វាមី​ជួបពិភាក្សា​អំពី​ស្រុក​ខ្មែរ​នៅ​ថ្ងៃទី ២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៨៧ នៅ​ហ្វ៊ែ​អង់​តា​ដឺ​ន័​រ​ដែលមាន​អូ​តែ​ល​មួយ​ល្អ​ណាស់​គេ​ចាត់ទុកជា​ផ្ទះ​របស់​រាជវង្សានុវង្ស​។ ហ្វ៊ែ​អង់​តា​ដឺ​ន័​រ​មាន​ចម្ងាយ ១២០ គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ក្រុងប៉ារីស​។​

«​ខ្ញុំ​គាល់​ទ្រង់​នៅ​ថ្ងៃទី ២៤ ពី​ម៉ោង ១០ ព្រឹក​ដល់​ម៉ោង ៤ រសៀល​ទ្រង់​សួរ​អី ខ្ញុំ​ឆ្លើយបាន​។ ទីបំផុត​សម្ដេចឪ​ទ្រង់​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​សរសេរ​សំបុត្រ​ទៅ​លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បី​ធ្វើ​ជំនួប​ពិភាក្សា​រក​ដំណោះស្រាយ​ស្រុកទេស​»​។​

​លោកស្រី​មាន​ក្ដី​រីករាយ​យ៉ាងខ្លាំង​ចំពោះ​ផែនការ​ជួបគ្នា​រវាង​សម្ដេចឪ និង​សម្ដេច ហ៊ុន សែន​។ លោកស្រី​បាន​ព្រាង​លិខិត​គ្រប់បែបយ៉ាង​ធ្វើការ​ទាក់ទង​មក​កម្ពុជា​តាមរយៈ​ឯកឧត្តម ចម ប្រសិទ្ធ ដោយ​ត្រូវ​ទូរស័ព្ទ​ឆ្លងកាត់​ទីក្រុង​ម៉ូស្គូ សហភាពសូវៀត​។ កាលនោះ «​សម្តេចឪ​សរសេរ​អីៗ​មក សុទ្ធតែជា​ភាសា​បារាំង ខ្ញុំ​មើល​ជា​បារាំង ឯកឧត្តម ចម ប្រសិទ្ធ កត់​ជា​ខ្មែរ​ទៅហើយ​ខាង​ភ្នំពេញ​ផ្ញើ​សំបុត្រ​មក ខ្ញុំ​វាយ​តេ​ឡេ​ក្រាម​ទៅ​សម្តេចម៉ែ​។ ទីបំផុត​អ្នកនយោបាយ​កំពូល​ទាំង​ពីររូប​បាន​ជួបគ្នា​ដំបូង​នៅ​ថ្ងៃ ២ ខែធ្នូ​ឆ្នាំ ១៩៨៧ ជា​ប្រវត្តិសាស្ដ្រ​។ យ៉ាងហោច​មាន​អ្នកកាសែត និង​ទូរទស្សន៍​ជាង ១០០ នាក់​បាន​ចូលរួម​យក​ព័ត៌មាន និង​ផ្សាយ​ប្រាប់​ទៅកាន់​ពិភពលោក​។​

​ក្រោយមក​អ្នកនយោបាយ​កំពូល​ទាំងពីរ​ភាគី​បាន​ជួបគ្នា​ពីរដង​ទៀត​ខែមករា ១៩៨៨ និង​ខែវិច្ឆិកា ១៩៨៨ ។ ក្រោយមកទៀត​មាន​កិច្ចប្រជុំ​ផ្លូវការ​នៅ​ឥណ្ឌូនេស៊ី និង​បាងកក​ប្រទេស​ថៃ​ជា​ហូរហែ​។ «​កាល​ខ្ញុំ​រៀបចំ​មានតែ​សម្តេចឪ និង​ខាង​រដ្ឋាភិបាល​ភ្នំពេញ​អត់​មាន​ខ្មែរក្រហម​។ ខ្ញុំ​អត់​ចង់ដឹង​ពី​ខ្មែរក្រហម​សោះ​។ ដល់​ប្រជុំ​នោះគេ​ឲ្យ​ហៅ​ទាំងអស់​។ ខ្ញុំ​មិន​ហ៊ាន​អញ្ជើញសម្តេច សឺ​ន សាន ខ្លាច​លោក​ខ្មែរក្រហម​ទារ​មក​ដែរ​»​។​

​ក្រោយមក​លោកស្រី​ជ្រាបថា​ខាង​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​ដែលជា​អ្នក​ព្រាង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ក្រុងប៉ារីស​គឺ​លោក វី​ល​សុន ទទួលបន្ទុក​ខាង​ឯកសារ​ខ្មែរ​មានការ​ទាក់ទង​ជាមួយ​លោកស្រី​ជាប់​ជានិច្ច​។ «​កិច្ចព្រមព្រៀង​ក្រុងប៉ារីស​ខ្ញុំ​ឃើញ​មាន​ខ្មែរក្រហម​នៅក្នុង​ហ្នឹង​ខ្ញុំ​ធ្លាក់​ថ្លើម​ក្ឌុក​។ ប៉ុន្ដែ​គេ​ពន្យល់​ប្រាប់​ខ្ញុំ​ថាបើ​បោះបង់​ខ្មែរក្រហម​សង្គ្រាម​នៅតែមាន​។ «​ខ្ញុំ​អស់សង្ឃឹម​មែនទែន​មិនដឹងថា​ខ្មែរក្រហម​ចោល​គំនិត​ខូច​ឬក៏​អត់ ទើបបានជា​មានគំនិត​បង្កើត​អង្គការ​លីកាដូ​នៅ​ប៉ារីស​ឆ្នាំ ១៩៩១ យក​ច្បាប់​បារាំង​ក្នុង​បំណង​តែមួយគត់​គឺ​តាមដាន​សកម្មភាព​ខ្មែរក្រហម​នៅ​ប៉ារីស​។ លោកស្រី​បាន​បង្កើត​លីកាដូ​ខ្មែរ​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩២៕PP

ប្រភព : dnt-news

No comments:

Post a Comment