សរុបព្រឹត្តិការណ៍ក្ដៅៗប្រចាំឆ្នាំ២០១៧ ដែលធ្វើអោយផ្លាស់ប្ដូរមុខមាត់ប្រទេសកម្ពុជា, តើប្រិយមិត្ត បានចាប់អារម្មណ៍ និយមតាមដាន មានព្រឹត្តិការណ៍អ្វីខ្លះ ដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា? -Year 2017 end review from VOAKHMER.
ថ្ងៃនេះគឺជាថ្ងៃទី៣៦៥ ថ្ងៃចុងក្រោយនៃឆ្នាំ២០១៧។ តើប្រិយមិត្ត បានចាប់អារម្មណ៍ និយមតាមដាន មានព្រឹត្តិការណ៍អ្វីខ្លះ ដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា?
ខាងក្រោមនេះ ជាតួលេខសំខាន់ៗ ដែលVOAបានចងក្រងជូនប្រិយមិត្ត អស់លោកអ្នកនាក់ទាក់ទងនឹងព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយ ដែលកើតមានឡើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា កាលឆ្នាំ២០១៧កន្លងទៅ៖
១. គណបក្សកាន់អំណាចសាទរលទ្ធផលបោះឆ្នោតផ្លូវការ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំងថា ការបោះឆ្នោតគ្មានយុត្តិធម៌
៤៨៩/១៦៤៦៖ ចំនួនឃុំសង្កាត់ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះបានក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។ ជាការបោះឆ្នោតដែលទទួលបានការសាទរពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ដែលមានអត្រាអ្នកចេញទៅបោះឆ្នោត៩០% និងជាផ្លែផ្កានៃកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតរបស់ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត(គ.ជ.ប.)។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានរំលាយក្នុងរយៈពេល៥ខែក្រោយមក។
នាថ្ងៃអាទិត្យនេះ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានប្រកាសលទ្ធផលផ្លូវការនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៤ ដោយក្នុងនោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបាន ១,១៥៦ឃុំ-សង្កាត់ ចំណែកគណបក្សសង្រ្គោះជាតិទទួលបាន ៤៨៩ឃុំ-សង្កាត់។ គណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សប្រឆាំង បង្ហាញពីការយល់ឃើញខុសគ្នាពីលើលទ្ធផលនេះ។
ភ្នំពេញ ៖ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រកាសថា លទ្ធផលផ្លូវការនៃការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ អាណត្តិទី៤ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ចំនួន១,១៥៦ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ទទួលបានមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ចំនួន ៤៨៩ និងគណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិទទួលបានមេឃុំចំនួន១។ គណបក្សកាន់អំណាចសាទរនឹងលទ្ធផលនេះ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំងលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតមានភាពអយុត្តិធម៌។
នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៥ ខែមិថុនានេះ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បានបង្ហាញតារាងសំឡេង និងភាគរយគាំទ្រតាមគណបក្សនយោបាយទាំង១២ ដែលជាលទ្ធផលផ្លូវការ ក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ អាណត្តិទី៤ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា នៅតាមរាជធានី-ខេត្តទាំង២៥។
ក្នុងតារាងដែលចេញផ្សាយដោយ គ.ជ.ប គណបក្សចំនួន៣តែប៉ុណ្ណោះដែលទទួលបានមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ ក្នុងនោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រចំនួន ជាង៣លាន ៥សែនសំឡេង ស្មើនឹង ៥០.៧៦ភាគរយ និងឈានទៅគ្រប់គ្រងឃុំ-សង្កាត់ចំនួន១,១៥៦ នៅទូទាំងប្រទេស។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិរបស់លោក កឹម សុខា ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រចំនួន ជាង៣លានសំឡេង ស្មើនឹង ៤៣.៨៣ភាគរយ និងឈានទៅគ្រប់គ្រងឃុំ-សង្កាត់ចំនួន ៤៨៩។ ចំណែកគណបក្សរួបរួមជាតិរបស់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រចំនួន ជិត៨ម៉ឺនសំឡេង ស្មើនឹង ១.១៣ភាគរយ និងឈានទៅគ្រប់គ្រងឃុំចំនួន១ ក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
បន្ទាប់ពី គ.ជ.ប បានប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៤ ជាផ្លូវការ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយបានប្រកាសទទួលយកលទ្ធផលផ្លូវការនេះ និងបានបញ្ជាក់ថា នេះគឺជាលទ្ធផលដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច ប្រាប់ VOA នារសៀលថ្ងៃអាទិត្យនេះថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលយកលទ្ធផលបោះឆ្នោតនេះដោយពេញចិត្ត។
«គណបក្សប្រជាជនគឺទទួលយក មិនមែនមិនអាចទេ គឺថាទទួលយកដោយរីករាយទៅតាមលទ្ធផលជ័យជម្នះរបស់ គ.ជ.ប ដែលមានការបំពេញតួនាទីភារកិច្ចរបស់ខ្លួនប្រកបដោយស្មារតីទទួលខុសខ្ពស់»។
ចំណែកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតគ្មានភាពយុត្តិធម៌ និងថា គ.ជ.ប ត្រូវកែលម្អចំណុចមួយចំនួន។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រឆាំង មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់ VOA ដែលសួរថា តើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលយកលទ្ធផលបោះឆ្នោតនេះ ឬយ៉ាងណានោះទេ ដោយលោកគ្រាន់តែលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់កាលពីដើមខែមិថុនានេះ គ្មានភាពយុត្តិធម៌។
«បរិយាកាសនយោបាយតាំងពីមុនការបោះឆ្នោតហ្នឹង គឺមានស្ថានភាពអាក្រក់។ មានឯកឧត្តមប្រធាន សម រង្ស៊ី ហ្នឹងមិនបានចូលរួមបោះឆ្នោត មានអំពើហិង្សា មានការចាប់តំណាងរាស្រ្តព្រឹទ្ធសភា សកម្មជន សង្គមស៊ីវិលដាក់ពន្ធនាគារទល់សព្វថ្ងៃមិនទាន់ដោះលែង ហើយក៏មានការប្រើប្រាស់វោហារសាស្ត្រក្នុងការគំរាមកំហែង។ នេះគឺជាកិច្ចការមួយ កត្តាមួយ ដែលរួមចំណែកឲ្យការបោះឆ្នោតហ្នឹងមិនសេរីនិងយុត្តិធម៌ទេ»។
លោក យឹម សុវណ្ណ បន្ថែមថា គ.ជ.ប ត្រូវកែលម្អចំណុចមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការទាំងមុន និងអំឡុងការបោះឆ្នោត ព្រមទាំងអំឡុងការរាប់សន្លឹកឆ្នោតជាដើម ដើម្បីធានាដល់ការបោះឆ្នោតទទួលបានភាពសេរី និងយុត្តិធម៌រវាងគណបក្សនយោបាយ និងប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក យឹម សុវណ្ណ លើកឡើងពីចំណុចដែល គ.ជ.ប ត្រូវកែលម្អយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «នៅក្រៅប្រទេស១លាន៧សែននាក់ មិនបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ៧សែននាក់ក្នុងប្រទេសបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែខ្វះឯកសារ និងមានឧបសគ្គជាច្រើន ដែលធ្វើឲ្យគាត់មិនបានមកបោះឆ្នោតនៅក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោត។ ការឃោសនាឃើញមានការរើសអើង គណបក្សកាន់អំណាចហែផ្លូវណាក៏បាន ប៉ុន្តែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានហាមឃាត់ផ្លូវមួយចំនួននិងការជួបជុំតាមទីធ្លាសាធារណៈមួយចំនួន។ ចំណែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក៏មិនស្មើភាព មិនអព្យាក្រឹត្យ ហើយក៏គ្មានការដាក់ទោសទណ្ឌទៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលបានប្រព្រឹត្តខុសដែរ»។
VOA មិនអាចទាក់ទងសុំការអធិប្បាយពីលោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប បានទេ រហូតមកដល់ល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យនេះ។
ចំនួនពលរដ្ឋគ្រប់អាយុបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៤ សរុបមានចំនួនប្រមាណជា៩.៦លាននាក់។ ក្នុងនោះពលរដ្ឋដែលបានទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតមានជាង៧.៨លាននាក់ ហើយពលរដ្ឋដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត តែមិនបានទៅបោះមានចំនួនជាង៨សែននាក់។
បើតាម លោក រ៉ុង ឈុន សមាជិកមួយរូបក្នុងចំណោម៩រូបរបស់ គ.ជ.ប បានបង្ហោះតួលេខនៃចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការ និងមិនបានការលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោក កាលពីថ្ងៃសៅរ៍នេះថា សន្លឹកឆ្នោតដែលបានការ មានចំនួន ជិត៧លានសន្លឹក ចំណែកសន្លឹកឆ្នោតមិនបានការមានជាង ១៣ម៉ឺនសន្លឹក។
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ក្នុងបន្ទប់ស្ថានការណ៍ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយស្តីពីការវាយតម្លៃទាំងមូលនិងចុងក្រោយលើការបោះឆ្នោតនេះថា «ខ្វះយុត្តិធម៌ និងរឹតត្បិតសេរីភាព ប៉ុន្តែការចាត់ចែងនៃការបោះឆ្នោតមានភាពប្រសើរជាងមុន»។
បើតាមលទ្ធផលជាផ្លូវការនេះបង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាថយ ចំនួន៤៣៦ ឃុំ-សង្កាត់ បើធៀបនឹងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១២ ដែលទទួលបាន១,៥៩២ ឃុំ-សង្កាត់។ ចំណែកគណបក្សសង្គ្រោះកើនចំនួន៤៤៩ឃុំ-សង្កាត់ បើធៀបនឹងការបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ២០១២ ដែលនៅពេលនោះ គណបក្សប្រឆាំងនេះ ទទួលបានត្រឹមតែចំនួន៤០ឃុំ-សង្កាត់ ប៉ុណ្ណោះ ដោយបូកបញ្ចូលគ្នារវាងគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស៕ (ប្រភព៖ វីអូអេខ្មែរ)
២. កាសែត The Cambodia Daily លាអ្នកអានក្នុងបរិយាកាសដ៏អាប់អួរ ក្រោយការគំរាមឱ្យបង់ពន្ធដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់
៦.៣លានដុល្លារ៖ បរិមាណទឹកប្រាក់ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទាមទារឱ្យ ព្រឹត្តិបត្តិព័ត៌មាន The Cambodia Daily បង់ភ្លាមក្នុងរយៈពេលមួយខែ ជាលុយជំពាក់ពន្ធដែលនាំឱ្យកាសែតជាភាសាអង់គ្លេសមួយនេះឈានទៅដល់ការបិទទ្វារ ដោយបង្ខំ បន្ទាប់ពីប្រតិបត្តិការផ្សាយបានរយៈពេល ២៤ឆ្នាំ និង១៥ថ្ងៃ។ អ្នកគ្រប់គ្រងកាសែតមួយនេះ បានហៅការទាមទារឱ្យបង់ពន្ធនេះថា ខ្វះតម្លាភាព និងការសហការពីសំណាក់សហគ្រាសខ្លួន ក្នុងការគណនាជាតម្លៃត្រូវបង់ជាសរុប។
នៅក្នុងលេខផ្សាយចុងក្រោយនៃកាសែត The Cambodia Daily មុននឹងត្រូវការបិទទ្វារក្រោយការទារពន្ធតម្លៃរាប់លានដុល្លារ ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អ្នកអាននៅរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រុកទៅទិញច្បាប់ចុងក្រោយនេះដាច់គ្មានសល់។
ភ្នំពេញ៖ ជារៀងរាល់ព្រឹក តាំងពីពេលចាប់ផ្ដើមលក់កាសែតនៅឆ្នាំ១៩៩៦មក អ្នកស្រី ស្រីមុំ តែងទទួលបានកាសែត The Cambodia Daily ជាច្រើនច្បាប់ ជាមួយនឹងព្រឹតិ្តបត្រកាសែតផ្សេងទៀតសម្រាប់លក់រាយ និងចែកចាយនៅតូបកាសែតរបស់អ្នកស្រី ក្នុងខណ្ឌដូនពេញ។
ដូចសព្វមួយដង នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ អ្នកស្រី ស្រីមុំ ដែលមានប្រភពចំណូលគ្រួសារពឹងផ្អែកទៅលើការលក់កាសែត បានទទួលព្រឹត្តិបត្រកាសែត The Cambodia Daily ព្រមពេលដែលអ្នកដឹកជញ្ជូនកាសែតជាភាសាអង់គ្លេសមួយនេះប្រាប់លោកស្រីថា នេះជាថ្ងៃចុងក្រោយនៃការដឹកជញ្ជូនចែកចាយកាសែតមួយនេះ។
អ្នកស្រី ស្រីមុំ ដែលស្នើសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះពេញជាមួយនឹងការភ័យខ្លាចចំពោះការនិយាយដោយចំហទៅកាន់សាធារណមតិ បានប្រាប់ VOA នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះថា៖ «គេប្រាប់ថា [The Cambodia] Daily ចេញតែថ្ងៃហ្នឹងទៀតទេ លែង ... ឈប់ចេញហើយ»។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ កាសែតជាភាសាអង់គ្លេសប្រចាំថ្ងៃរាងតូចច្រលឹងមួយនេះបានប្រកាសក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយអំពីការបញ្ចប់ប្រតិបត្តិការណ៍ផ្សាយប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្លួន ក្រោយពីចេញផ្សាយអស់រយៈពេល២៤ឆ្នាំតាំងឆ្នាំ១៩៩៣មក។
ការសម្រេចបិទទ្វាររបស់សារព័ត៌មានជាភាសាអង់គ្លេសនេះ កើតមានចំពេលភាពចម្រូងចម្រាសជាមួយអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ របស់កម្ពុជាដែលកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែសីហាកន្លងទៅ បានចេញវិក្កយបត្រពន្ធដែលចែងថាព្រឹត្តិបត្រនេះជំពាក់លុយពន្ធរដ្ឋ ២៥ពាន់លានរៀល (ប្រហែល៦.៣លានដុល្លារអាមេរិក)។
កាសែត The Cambodia Daily បានដាក់ការសង្ស័យទៅលើដំណើរការគណនាឯកតោភាគីរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើវិក្កយបត្រពន្ធ ហើយកាសែតនេះបានទាមទារម្ដងហើយម្ដងទៀតឱ្យមានការស៊ើបអង្កេត និងធ្វើសវនកម្មឱ្យបានត្រឹមត្រូវ តែមិនទទួលបានជោគជ័យឡើយមកទល់នឹងថ្ងៃបិទទ្វារ។
លើសពីនេះទៅទៀត នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បុរសខ្លាំងនៃកម្ពុជា បានប្រកាសហៅកាសែត The Cambodia Daily ថាជា «មេចោរ» ដោយចោទបន្ថែមទៅលើការទាមទារលុយពន្ធរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ កាសែត The Cambodia Daily បានប្រកាសថា៖«អំណាចនៃការទារពន្ធគឺជាអំណាចនៃការធ្វើឱ្យវិនាស។ នៅបន្ទាប់ពីរយៈពេល២៤ឆ្នាំនិង១៥ថ្ងៃ រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើឱ្យខ្ចាត់និរាសកាសែត The Cambodia Daily ដែលជាផ្នែកដ៏សំខាន់ និងល្អឯកមួយនៃសារព័ត៌មានសេរីនៅកម្ពុជា»។
ការបិទទ្វារនៃកាសែត The Cambodia Daily កើតមាននៅចំពេលដែលមានព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយកើតឡើងបន្តកន្ទុយគ្នារួមមានការចាប់ខ្លួន លោក កឹម សុខា មេដឹកនាំបក្សជំទាស់ ការបិទទ្វារនិងបណ្ដេញបុគ្គលិកនៃវិទ្យាស្ថានជាតិប្រជាធិបតេយ្យ (NDI) ការហាមប្រាមវិទ្យុក្នុងស្រុកមិនឱ្យចាក់កម្មវិធីផ្សាយរបស់វិទ្យុបរទេសរួមមានវិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិ និងវិទ្យុអាស៊ីសេរីជាដើម។
ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់អាជីវករលក់កាសែតដូចជាអ្នកស្រី ស្រីមុំ ថាការបិទទ្វារនៃកាសែត The Cambodia Daily ជាការធ្លាក់ចុះនៃចំណូលប្រចាំថ្ងៃដែលលោកស្រីធ្លាប់រកបានប្រមាណ៧០ច្បាប់ក្នុងមួយថ្ងៃៗ ដែលក្នុងមួយច្បាប់លោកស្រីអាចលក់បានក្នុងតម្លៃឯកតា ២៥០០ រៀល។
«ចំណេញ ចំណេញគ្រាន់បានហូប ... តែដល់តែបិទទៅ វាអស់សង្ឃឹម អស់រលីង។ វាអស់សង្ឃឹមដោយសារតែកាសែតក៏បិទ VOA ក៏បិទ»។
អ្នកស្រី ស្រីមុំ បានបន្ថែមថា៖«ចង់ឱ្យគាត់ចេញវិញ ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយើង ចេះមើល ចេះដឹងទៅ កាន់តែ Update ដូចថាគំនិត ចំណេះចេះដឹងកាន់តែខ្ពស់ ចង់និយាយអ៊ីចឹង»។
ក្នុងថ្ងៃតែមួយនៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ នៅគ្រប់តូបកាសែតដែល VOA បានទៅដល់ កាសែត The Cambodia Daily បានលក់អស់គ្មានសល់នៅមុនពេលថ្ងៃត្រង់ ឯតូបកាសែតខ្លះទៀត ថែមទាំងបានធ្វើការថតចម្លងព្រឹត្តិបត្រចុងក្រោយនេះ លក់បន្ថែមខណៈដែលអ្នកទិញបានសម្រុកទៅទិញច្បាប់ចុងក្រោយនៅថ្ងៃអវសាន្តកាសែតជាភាសាអង់គ្លេសមួយនេះ។
អ្នកទិញ និងអ្នកលក់កាសែតជាច្រើន សុទ្ធតែបដិសេធមិនហ៊ានផ្ដល់បទសម្ភាសនោះទេនៅថ្ងៃចន្ទនេះ ដោយអះអាងថាពួកគាត់មានការភ័យខ្លាច ខណៈស្ថានភាពនយោបាយក្នុងប្រទេសកំពុងតានតឹង។
នៅក្នុងច្បាប់ចុងក្រោយនៃការផ្សាយរបស់កាសែត The Cambodia Daily ទំព័រមុខ បានផ្ដើមជាមួយរូបថតរបស់លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សជំទាស់ដែល ត្រូវបាននគរបាលចាប់វាយខ្នោះ ព្រមនឹងចំណងជើងធំៗថា «ការរអិលធ្លាក់ចូលទៅកាន់អំពីផ្ដាច់ការពេញទី»។ (អានព័ត៌មានលម្អិតទៅកាន់ទំព័រ៖ វីអូអេខ្មែរ)
៣. តុលាការកំពូលប្រកាសរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ
១១៨៖ ចំនួនសមាជិកកំពូលនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលសម្រេចឱ្យនៅក្រៅសង្វៀននយោបាយរយៈពេល៥ឆ្នាំ ព្រមជាមួយនឹងសាលដីការំលាយគណបក្សជំទាស់ដ៏មានប្រជាប្រិយភាពមួយនេះ។
ភ្នំពេញ៖ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ តុលាការកំពូលបានប្រកាសរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃដោយចោទថា គណបក្សនេះមានបំណងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។ អនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិលើកឡើងថា តុលាការធ្វើតាមការចង់បានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ព្រមទាំងបានបញ្ជាក់ជំហរថា គណបក្សនេះនឹងអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតក្នុងពេលខាងមុខ។ ចំណែកអ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍សង្គមយល់ថា ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាការស្លាប់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា និងជាការសម្លាប់ទស្សនៈនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។
តុលាការកំពូលនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បានសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងព្យួរសិទ្ធិនយោបាយរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនេះចំនួន១១៨នាក់ ក្នុងម្នាក់ៗចំនួន៥ឆ្នាំ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងការរំពឹងទុករបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដោយចោទថា គណបក្សនេះបានឃុបឃិតជាមួយបរទេស ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
ក្នុងសវនាការរយៈពេល១ថ្ងៃពេញនេះ មានសមាសភាពក្រុមប្រឹក្សាអង្គជំនុំជម្រះចំនួន៩រូប តំណាងមកពីក្រសួងមហាផ្ទៃ២រូប និងមេធាវីតំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃចំនួន ៤រូប ដោយមានភ្ជាប់ភស្តុតាងចំនួន២៦កញ្ចប់។ ក៏ប៉ុន្តែ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនបានដាក់ឯកសារ ឬមេធាវីដើម្បីតតាំងក្តីនោះទេ ហើយក្នុងសវនាការនោះ ក៏មិនមានការចូលរួមពីមន្រ្តី ឬតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្គ្រោះជាតិណាម្នាក់ដែរ។
មេធាវីតំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃចំនួន៤រូប ដែលដឹកនាំដោយលោក គី តិច បានបង្ហាញភស្តុតាងទាំង២៦កញ្ចប់ ដែលមានវីដេអូប្រមាណជាជាង១០ឃ្លីប ព្រមទាំងឯកសារ និងរូបថតមួយចំនួន ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាព ដែលក្រុមមេធាវីទាំងនោះអះអាងថា ជាការធ្វើបដិវត្តពណ៌។ វីដេអូទាំងនោះបានបង្ហាញពីសកម្មភាពនៃការធ្វើបាតុកម្មកាលពីដើមឆ្នាំ២០១៣ និងចុងឆ្នាំ២០១៤ វីដេអូរបស់មេបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា និងអតីតមេបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ពាក់ព័ន្ធនឹងការថ្លែងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទទួលជំនួយពីបរទេស ដែលមានសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការរៀបចំផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
ក្រុមមេធាវីទាំងនោះបានថ្លែងការពារភស្តុតាងទាំងនោះម្តងម្នាក់ ព្រមទាំងបានលើកឡើងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានត្រៀមរៀបចំផែនការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈការធ្វើបដិវត្តពណ៌ឲ្យបានសម្រេចក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខ ប៉ុន្តែពួកគេអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានបង្រ្កាបគម្រោងការនោះបានទាន់ពេល។
ក្រុមមេធាវីទាំងនោះក៏បានបន្ថែមថា ភស្តុតាងដ៏សំខាន់មួយទៀតដែលបង្ហាញថា សហរដ្ឋអាមេរិកពិតជាមានពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺការថ្លែងរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ នៅពេលលោកទើបឡើងកាន់តំណែងដំបូង កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៦។ មេធាវីទាំងនោះអះអាងថា លោក ដូណាល់ ត្រាំ បាននិយាយថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបញ្ឈប់ការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសណាមួយទៀតហើយ។
ក្រុមមេធាវីក្រសួងមហាផ្ទៃបានការពារភស្តុតាងចុងក្រោយ ដែលមានបញ្ជីរាយនាមឈ្មោះរបស់មេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន១១៨រូប ថា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយផែនការនៃការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនោះ និងបានស្នើឲ្យតុលាការហាមឃាត់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយរបស់ពួកគេក្នុងម្នាក់ៗ៥ឆ្នាំ។
(អានព័ត៌មានលម្អិតទៅកាន់ទំព័រ៖ វីអូអេខ្មែរ)
៤. គណបក្សរាជានិយមហ៊្វុនស៊ីនប៉ិចប្តេជ្ញាបម្រើរាស្ត្រខ្មែរនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក្រោយទទួលយកអាសនៈសភាបក្សសង្គ្រោះជាតិ
៤១៖ ចំនួនអសនៈក្នុងរដ្ឋសភា ដែលគណបក្សរាជានិយមហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ទទួលបានដោយស្វ័យប្រវត្តិ ក្រោយពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលមានប្រជាប្រិយភាពត្រដំត្រសងជាមួយបក្សកាន់អំណាច ត្រូវបានតុលាការកំពូលសម្រេចរំលាយចោល និងបំបែកអសនៈជាប់ឆ្នោតនៅគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ទៅឱ្យបក្សតូចៗ។
អ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍នយោបាយយល់ថា វត្តមាននៃតំណាងរាស្ត្រជំនួសកៅអីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅក្នុងសភាគ្រាន់តែជាការបង្គ្រប់កិច្ចប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនតំណាងឲ្យរាស្រ្តតាមសន្លឹកឆ្នោតនោះទេ។
ភ្នំពេញ៖ ការយាងចូលរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ព្រះប្រធានគណបក្សរាជានិយមហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិចក្នុងនាមជាតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលខេត្តកំពង់ចាម និងតំណាងរាស្ត្រ៤០រូបផ្សេងទៀតនៃគណបក្សនេះ ទៅអង្គុយកៅអីសភា គឺបញ្ជាក់ថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មិនទាន់ស្លាប់នៅឡើយ ហើយជាឱកាសមួយសម្រាប់គណបក្សរាជានិយមមួយនេះ ចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាប្រទេសជាតិធំៗដូចជា វិបត្តិដីធ្លីជាដើម។ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់របស់តំណាងរាស្ត្រនឹងអ្នកនាំពាក្យនៃគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច ដែលសាធារណជនខ្មែរទូទៅដឹងថា មិនបានទទួលអាសនៈសូម្បីតែមួយក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៣។
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទនេះ ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយរបស់ព្រះអង្គ ព្រមទាំងតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយផ្សេងទៀត បានចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំសភាពេញអង្គ ដើម្បីបញ្ជាក់ពីសុពលភាពនៃភាពជាតំណាងរាស្ត្រសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរជាង៣លាននាក់។
លោក ញ៉េប ប៊ុនជិន តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលខេត្តបាត់ដំបង និងជាអ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច បានប្រាប់ VOA តាមទូរស័ព្ទ ក្រោយកិច្ចប្រជុំនៅរដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃច័ន្ទថា ព្រះប្រធានគណបក្សរាជានិយមហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច គឺព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ មានទឹកព្រះទ័យពេញចិត្តនឹងការណ៍ដែលព្រះអង្គទទួលបានឱកាសក្នុងការស្តារស្ថានការណ៍នយោបាយយ៉ាប់យ៉ឺនឡើងវិញ ហើយការណ៍នេះបញ្ជាក់ថា ហ៊្វុនស៊ីនប៉ិចតែងតែមានវត្តមានជានិច្ច នៅគ្រាដែលកម្ពុជាជួបកលិយុគនយោបាយ។
«ជំហានដំបូងនាថ្ងៃនេះ ដែលលោកសប្បាយព្រះទ័យមែនទែន គឺបានស្តារឡើងវិញ បានខិតខំស្ថានភាពនយោបាយបច្ចុប្បន្ន ហើយស្ថិរភាពនយោបាយនៅក្នុងបច្ចុប្បន្ននេះឲ្យមានដំណើរការល្អ បានឆ្លៀតឱកាសទៅអភិវឌ្ឍន៍បាន ហើយប្រជាពលរដ្ឋ លោកអាចរកទទួលទានបានសេរីភាពនៃ មានទាំងអស់។ អីចឹងបានយើងសង្កេតឃើញថា រាល់ពេលមានវិបត្តិនយោបាយធំៗហ្នឹង គឺគណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិចតែងតែមានវត្តមាន។ ផ្ទុយពីការណ៍ដែលបងប្អូនយល់ឃើញថា ហ៊្វុនស៊ីនប៉ិចហ្នឹងមកឆ្លៀតឱកាស មិនមែនជាឆ្លៀតជាឱកាសទេ អានេះជាគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ។ បើយើងមានឱកាសហើយ យើងយកឱកាសហ្នឹង ប្រែក្លាយអាស្ថានភាពហ្នឹងឲ្យទៅជាស្ថានភាពល្អមួយជូនប្រជាពលរដ្ឋ ជូនប្រជាកសិករ ជូនជាតិយើង អាហ្នឹងខ្ញុំថា ល្អ ហើយសម្តេចក្រុមព្រះលោកសប្បាយព្រះទ័យណាស់ ព្រឹកមិញឃើញយើងចូលទៅបង្ហាញនូវសុពលភាព ប្រកាសសុពលភាព នៅរដ្ឋសភាជាតិហ្នឹង អីចឹងលោកសង្ឃឹមថា យើងមានឱកាសនឹងទៅបម្រើជាតិបាទ»។
(អានព័ត៌មានលម្អិតទៅកាន់ទំព័រ៖ វីអូអេខ្មែរ)
៥. លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសថា «បដិវត្តន៍ពណ៌» ត្រូវបានវាយផ្ដួលរំលំ
១០៖ រយៈពេលអប្បបរិមាគិតជាឆ្នាំ ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសថាគ្រោងបន្តស្ថិតជាប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលដ៏មានអំណាច របស់កម្ពុជា បើទោះជាលោកត្រូវឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតជាតិក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ឆ្នាំ២០២៣ និងប្រហែលជាឆ្នាំ២០២៨យ៉ាងណាក្ដី។
ភ្នំពេញ៖ ដោយសំដៅទៅលើការបង្ក្រាបផ្នែកនយោបាយនាពេលថ្មីៗ ដែលទទួលបានការរិះគន់ និងថ្កោលទោសជាហូរហែរពីមជ្ឈដ្ឋានប្រទេសកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាម្ចាស់ជំនួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា រដ្ឋាភិបាលគណបក្សប្រជាជនរបស់លោក បានវាយផ្ដួល «បដិវត្តន៍ពណ៌» បានដោយជោគជ័យ ក៏ប៉ុន្តែស្នើឱ្យកងកម្លាំងមានសមត្ថកិច្ចបន្ត ផ្តោតការយកចិត្តទុក្ខដាក់លើក្រុមអ្នកនៅពីក្រោយក្រុមបដិវត្តន៍ពណ៌។
ថ្លែងនៅក្នុងពិធីមួយដែលចូលរួមដោយមន្ត្រីចារកម្មយោធាយ៉ាងច្រើនកុះករនៅខណ្ឌព្រែកព្នៅ ភាគខាងជើងរាជធានីភ្នំពេញ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងឯកសណ្ឋានយោធា ជានាយឧត្តមសេនីយ៍ផុតលេខពាក់ផ្កាយមាសប្រាំ បាននិយាយថា «បដិវត្តន៍ពណ៌» មានផលមហន្តរាយជាងអំពើភេរវកម្មទៅទៀត ដែលរដ្ឋាភិបាលលោកចាំបាច់ត្រូវតែបង្ក្រាប ដែលលោកទំនងសំដៅដល់ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនាពេលថ្មីៗនេះ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរដែលបានកាន់អំណាចជាង៣២ឆ្នាំរូបនេះថ្លែងថា៖«កម្ពុជាក៏ត្រូវមានការងារមួយដែលត្រូវធ្វើបន្តទៀត នោះគឺការទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានបដិវត្តន៍ពណ៌នៅកម្ពុជា។ យើងវាយបំបាក់ឆ្អឹងខ្នង កាត់ក្បាល និងរំលាយដងខ្លួន ... នៃអង្គការបដិវត្តន៍ពណ៌នៅក្នុងប្រទេស រួចស្រេចទៅហើយ»។
លោក ហ៊ុន សែន បានបន្ថែមទៀតថា៖«ក៏ប៉ុន្តែ ការប៉ុនប៉ងរបស់គេចំពោះយើងនៅតែមាន។ ដូច្នេះទោះដោយតម្លៃណាក៏ដោយ មិនត្រូវឱ្យមានបដិវត្តន៍ពណ៌នៅកម្ពុជាទេ។ នេះប្រហែលជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្របដិវត្តន៍ពណ៌ដែលពួកគេបានបរាជ័យ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ និងដើមឆ្នាំ២០១៤ និងក្រោយមកទៀត»។ ( អានព័ត៌មានលម្អិតទៅកាន់ទំព័រ៖ វីអូអេខ្មែរ )
No comments:
Post a Comment