លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន (Phil Robertson) នាយករងនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) ប្រចាំអាស៊ី ស្នើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិមិនទទួលស្គាល់ការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨
អ្នកច្បាប់ និងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ សម្ដែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។ ការបង្ហាញក្ដីព្រួយបារម្ភរបស់សហគមន៍ជាតិនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងសន្និសីទមួយ ក្នុងក្លឹបអ្នកឆ្លើយឆ្លងសារព័ត៌មានបរទេស (FCCT) នៅទីក្រុងបាងកក ដែលមានតំណាងមកពីការិយាល័យឧត្ដមស្នងការសហប្រជាជាតិសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំតំបន់អាស៊ី គណៈកម្មការអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ (ICJ) អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) និងអង្គការ Forum-Asia ជាវាគ្មិន កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី ១៨ តុលានេះ ដែលមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ៦០ នាក់។
ពួកគេទទូចអោយសហគមន៍អន្តរជាតិរួមគ្នា ចាត់វិធានការនានាជាបន្ទាន់ដើម្បីការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
នាយករងនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) ប្រចាំតំបន់អាស៊ី លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន (Phil Robertson) ថ្លែងថា ជាក់ស្ដែងណាស់ លោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលរបស់គាត់កំពុងប្រើប្រាស់ ពាក្យ «បដិវត្តន៍ពណ៌» ដើម្បីកម្ចាត់សំឡេងប្រឆាំងអោយអស់នៅមុនការបោះឆ្នោតខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។
លោកថា វិបត្តិរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា បានឡើងដល់កំពូលហើយ ដោយរដ្ឋាភិបាលតែងចោទប្រកាន់ការសម្ដែងមតិ ការតវ៉ា និងការជួបជុំនានារបស់ពលរដ្ឋថា ជាសកម្មភាព «បដិវត្តន៍ពណ៌» ហើយការប៉ុនប៉ងរំលាយបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ គឺជាការបញ្ចប់គណបក្សប្រឆាំងតែម្ដង តាមរយៈវិសោធនកម្មច្បាប់៤ ពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត គឺជាការរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន ថា មូលហេតុដែលលោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលរបស់គាត់ បង្ក្រាបពលរដ្ឋ សង្គមស៊ីវិល និងបក្សប្រឆាំងនេះ គឺដោយសារគាត់ភ័យខ្លាចការចាញ់ឆ្នោតនៅឆ្នាំក្រោយ ដោយសារឃើញសំឡេងគាំទ្របក្សប្រឆាំងកាន់តែផុលផុស៖ «មានព្រឹត្តិការណ៍មួយចំនួនដែលធ្វើអោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាភ្ញាក់ផ្អើល និងភ័យតក់ស្លុតនោះ គឺទី១ មនុស្សជាង ២លាននាក់បានចេញមកចូលរួមដង្ហែសពលោក កែម ឡី ពីភ្នំពេញទៅខេត្តតាកែវ។ ព្រឹត្តិការណ៍ទី២ គឺពលរដ្ឋដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់បានទៅទទួលលោក សម រង្សី នៅពេលគាត់ត្រឡប់ចូលមកកម្ពុជាវិញ នៅមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ តែប៉ុន្មានសប្ដាហ៍។ ព្រឹត្តិការណ៍ទី៣ គឺលទ្ធផលបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ចុងក្រោយនេះ ដែលពលរដ្ឋគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិយ៉ាងសម្បើម ធ្វើគណបក្សមួយនេះកើនឡើងអាសនៈច្រើនសន្ធឹក។ ពេលនោះហើយការប្រើលេសបដិវត្តពណ៌មកបង្ក្រាបចេះតែកើនឡើង»។
ចំណែកវាគ្មិនមួយរូបទៀតគឺលោក ឃីងស្លី អាបុត្ត (Kingsley Abbott) ជាទីប្រឹក្សាច្បាប់នៃគណៈកម្មការអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ (ICJ) និងធ្លាប់ធ្វើមន្ត្រីច្បាប់ក្នុងសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម នៅក្រុងភ្នំពេញជារយៈពេល ៥ឆ្នាំផងនោះ មានប្រសាសន៍ថា ការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សភាគច្រើន គឺកើតឡើងតាមរយៈយកច្បាប់ជាអាវុធ មកអនុវត្តមិនបានត្រឹមត្រូវ។ ច្បាប់ទាំងនោះមានទាំងច្បាប់ចាស់ និងច្បាប់ថ្មី ដូចជាក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ច្បាប់គណបក្សនយោបាយ ច្បាប់បោះឆ្នោតជាដើម។ លោកថា នីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជាត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្រើប្រាស់ជាដាវ ជាកាំបិត ដើម្បីកម្ចាត់ក្រុមប្រឆាំង មិនមែនប្រើប្រាស់ខែលដើម្បីការពារពួកគេទេ។ ជាលទ្ធផលមនុស្សជាច្រើន រួមមានសង្គមស៊ីវិល មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកនយោបាយ និងអ្នកវិភាគសង្គម ត្រូវបានប្ដឹងផ្ដល់ និងជាប់ពន្ធនាគារ រហូតដល់សង្គមស៊ីវិល និងគណៈកម្មការអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ (ICJ) របស់ពួកលោករាប់អត់ទាន់ទេនូវចំនួនអ្នកជាប់ឃុំ និងអ្នកត្រូវតុលាការមិនឯករាជ្យប្តឹង ដោយសារតែកើតឡើងសន្ធាប់ផ្ទួនៗពេក។
លោក ឃីងស្លី អាបុត្ត ថា វិធីដែលជួយអោយការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាត្រឡប់មកវិញ គឺត្រូវធ្វើអោយម្ចាស់ហត្ថលេខី នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ទាំង១៨ប្រទេស ចាប់ផ្តើមជជែកគ្នាឡើងវិញ ដើម្បីចាត់វិធានការដាក់សម្ពាធដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អោយអនុវត្តតាមគោលការណ៍ចម្បងៗ ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង រួមមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យសេរី ពហុបក្ស និងបើកចំហសេរីសារព័ត៌មានជាដើម។
លោក ឃីងស្លី អាបុត្ត ថា នៅក្នុងឱកាសខួបទី២៦ ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នឹងមកដល់ថ្ងៃទី២៣ តុលា សប្ដាហ៍ក្រោយនេះ អង្គការរបស់លោក អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch អង្គការ Forum-Asia និងអង្គការដទៃទៀត នឹងសរសេរលិខិតរួមគ្នាផ្ញើទៅប្រទេសហត្ថលេខីទាំងអស់ ស្នើអោយពួកគេពិនិត្យមើលឡើងវិញនៅកាតព្វកិច្ច តាមដានអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស របស់ខ្លួនដូចមានចែងក្នុងមាត្រា២៩។
ដោយសាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រើប្រាស់ច្បាប់ជាកាំបិត ជាដាវ មិនមែនជាខែលសម្រាប់ការពារអ្នកត្រឹមត្រូវនោះ លោក ឃីងស្លី អាបុត្ត បានបញ្ចប់ដោយអំពាវនាវអោយសហគមន៍អន្តរជាតិតាមដានអោយបានដិតដល់ចំពោះការធ្វើច្បាប់ ការកែប្រែច្បាប់ ការអនុវត្តច្បាប់ និងការកាត់សេចក្ដីទាំងឡាយដោយតុលាការ។ បើរដ្ឋាភិបាលប្រកាសថា ខ្លួនធ្វើត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ត្រូវនាំគ្នាពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់មើលថា តើរដ្ឋាភិបាលធ្វើត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់អន្តរជាតិទាំងឡាយ ដែលកម្ពុជាបានផ្ដល់សច្ចាប័នទទួលស្គាល់ជាច្បាប់ជាតិឬទេ។ លើសពីនេះ លោកថា រាល់ការជជែកចរចាជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អំពីអ្វីមួយ រួមទាំងជំនួញពាណិជ្ជកម្មផង រដ្ឋាភិបាលនៃសហគមន៍អន្តរជាតិ ត្រូវតែភ្ជាប់ជាមួយនូវលក្ខខណ្ឌគោរពច្បាប់ និងសិទ្ធិមនុស្ស៕
ប្រភព ៖ វិទ្យុអាស៊ីសេរី
No comments:
Post a Comment